Wat brengt CRISPR Cas?

 

Aat Ledeboer, Andreas Fischer en Johan Haverkamp

 

Op 12 december 2019 hielden deze heren voor ons een inleiding die ze inmiddels ook verzorgd hebben op de andere Hillegersbergse probusclubs. De bedoeling ervan is de discussie los te maken over het gebruik van het CRISPR Cas. Deze voordracht ging vooral in op wat het systeem is en wat de technische mogelijkheden zijn. Daarbij komen een aantal ethische vragen die vandaag kort zijn aangekaart maar die op zaterdag 15 februari 2020 nader besproken zullen worden in een gemeenschappelijke bijeenkomst van alle Hillegersbergse Probusclubs in de Fonteinkerk.

De powerpoint van hun inleiding is te downloaden.

Voor de bijeenkomst stuurden de heren ons deze samenvatting:

CRISPR CAS betreft de techniek om ziektedragende genen in het erfelijk materiaal van de mens te verwijderen en te vervangen door gezond materiaal om daarmee erfelijke ziektes te voorkomen. Om de effectiviteit van die techniek na te gaan moeten embryo’s voor onderzoek worden gemaakt; dat is in Nederland nu nog verboden, maar de overheid overweegt om dat verbod op te heffen.

Bij deze techniek spelen heel veel vragen, zoals:

  • Mogen we sleutelen aan de (genetische) identiteit van de mens? Maar als je CRISPR Cas helemaal verbiedt, beslis je daarmee dan niet dat iemand voortijdig kan sterven ten gevolge van een ziekte veroorzaakt door een fout gen?
  • Bij genreparatie in een embryo (zeker als dat nog eencellig is) worden bij celdeling alleen de gerepareerde genen doorgegeven; het defecte gen is nergens meer in het lichaam. Maar als daarbij een gen is ingebracht, dat (onvermoed en onverhoopt) oorzaak van een andere ziekte (bijvoorbeeld kanker) is, zit dat ook in alle lichaamscellen en lopen ook nakomelingen het risico op die ziekte. Dat risico is beperkt als je alleen een ziek orgaan repareert door cellen met “foute” genen uit dat orgaan te vervangen door gezonde; dan wordt een eventuele genetische afwijking alleen in het betreffende orgaan gerepareerd en blijft de rest van het lichaam van de patiënt intact. Kun je dat risico nemen?

De inleiders zullen in hun presentatie op de techniek en de (ethische) vragen die daarbij spelen ingaan.

Vervolgbijeenkomst

De bijeenkomst bij onze en andere Probusclubs in Hillegersberg krijgt een vervolg. Op initiatief van de Probusclub Hillegersberg is er op zaterdagmiddag 15 februari 2020 een bijeenkomst met de verschillende Probusclubs in Hillegersberg in de Fonteinkerk te Hillegersberg o.l.v. medisch ethicus Prof. dr. Guido de Wert van Universiteit Maastricht. Dan zullen vragen worden besproken die tijdens de afzonderlijke presentaties ter tafel zijn gekomen. Uiteraard bent u ook dan welkom.

Leesmateriaal

Bij de andere Probusclubs is gebleken dat het vooraf lezen van het boekje “DNA-bewerking” van Kristel Kleijer kan helpen bij het begrijpen van CRISPR-Cas in bredere zin.

Dit boekje is (onder andere) te koop bij boekhandel Maximus voor € 10. Voor wie zich wil voorbereiden een aanrader!